Ο Σταμάτης Σέργης είναι καπετάνιος και υπερήφανος για το καΐκι του, τη Χριστίνα – Μαρία, που έχει συνδεθεί άρρηκτα με τη ζωή του. «Αν ψάξεις στο ίντερνετ, θα με βρεις. Βάλε “Χριστίνα – Μαρία, βόλτα και μαγειρική με παραδοσιακό ψαροκάικο στη Νάξο”. Είμαι 60 χρονών, όπως και το καΐκι. Αυτή η δουλειά απαιτεί πάθος και αγάπη για τη θάλασσα», δηλώνει. Παρά τις προσπάθειες του, οι κόρες του δεν επιθυμούν να συνεχίσουν την οικογενειακή παράδοση στον τομέα της αλιείας.
Τα τελευταία χρόνια, ο Σταμάτης αντιμετώπισε προκλήσεις, καθώς οι θαλάσσιες περιοχές δεν έχουν την ίδια πλούσια αλιεία όπως παλιά. «Ο μισθός του βοηθού μου ήταν 2.000 ευρώ, αλλά τα κέρδη από την αλιεία δεν κάλυπταν τις ανάγκες μου. Έτσι, αποφάσισα να αλλάξω τη χρήση του καϊκιού, το οποίο πλέον λειτουργεί ως αλιευτικό – τουριστικό. Παρέχω εμπειρίες και μαγειρεύω παραδοσιακά πιάτα για τους τουρίστες. Η φετινή χρονιά ήταν η αρχή.»
Ο Σταμάτης εξηγεί ότι είχε την επιλογή να καταστρέψει το καΐκι του και να λάβει οικονομική αποζημίωση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία θα μπορούσε να φτάσει έως και 160.000 ευρώ. Έχει ήδη παραδώσει ένα άλλο καΐκι για “κόψιμο” στο παρελθόν και εκφράζει την πικρία του για την απώλεια αυτών των σκαφών. «Σπαράζει η καρδιά σου να βλέπεις την μπουλντόζα να καταστρέφει το καΐκι σου», λέει με συγκίνηση.
Περίπου 13.500 ξύλινα παραδοσιακά αλιευτικά σκάφη έχουν δοθεί για κόψιμο στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος που πριμοδότησε την καταστροφή τους.
Ο πρόεδρος του Συλλόγου Προστασίας Παραδοσιακών Σκαφών, Νίκος Καβαλλιέρος, αναφέρεται στην καταστροφή των καϊκιών και την απώλεια της πολιτιστικής κληρονομιάς. «Η ξυλοναυπηγική τέχνη μεταδίδεται από γενιά σε γενιά και έχει αρχίσει να απειλείται. Υπάρχουν ελάχιστοι τεχνίτες πλέον», λέει, παραπέμποντας στην ανάγκη για τη διατήρηση αυτής της παράδοσης.
Από το 2014, το Μουσείο Ναυπηγικών και Ναυτικών Τεχνών του Αιγαίου εργάζεται για τη διάσωση αυτής της παράδοσης. Οπως δηλώνει η δρ Λένα Στεφάνου, οι εργασίες για την έκθεση ολοκληρώθηκαν και αναμένονται επισκέπτες το 2025. Στο μουσείο θα υπάρχουν εργαλεία και μαρτυρίες από καραβομαραγκούς, γεγονός που θα αναδείξει την παραδοσιακή τέχνη της ξυλοναυπηγικής.
Ο Δημήτρης Σταυρακόπουλος έχει δύο παραδοσιακά σκαφάκια και πιστεύει πως η ξυλοναυπηγική τέχνη είναι έργο τέχνης. «Ενα ξύλινο καΐκι είναι το αποτέλεσμα πολλών τεχνιτών. Όταν μπαίνω σε ένα τέτοιο σκάφος, νιώθω περηφάνια. Η εμπειρία είναι εντελώς διαφορετική από τις πλαστικές κατασκευές», λέει.
«Η ίδρυση Ναυπηγικής Σχολής στη Σάμο θα προσφέρει εκπαίδευση στις τεχνικές κατασκευής ξύλινων σκαφών», καταλήγει η κυρία Στεφάνου, υπενθυμίζοντας την ανάγκη διατήρησης αυτής της κληρονομιάς.
Πηγή: kathimerini.gr