Το Αίσθημα της Ενοχής στη Μεταπολεμική Γερμανία μέσα από τη Λογοτεχνία
Το αίσθημα της ενοχής στα μεταπολεμικά χρόνια αναδείχθηκε ως σημαντική πρόκληση στη γερμανική λογοτεχνία, με μεγάλα ονόματα της εποχής (όπως οι Μπελ, Γκρας) αλλά και σύγχρονοι συγγραφείς (όπως οι Ζέμπαλντ, Σλινκ, Έρπενμπεκ) να εμβαθύνουν στο θέμα αυτό. Ένας από τους συγγραφείς που επηρεάστηκε βαθιά από το κλίμα αυτό είναι ο Βόλφγκανγκ Κέπεν (1906-1996), ο οποίος το 1951 εξέδωσε το έργο Περιστέρια στη χλόη, και τρία χρόνια αργότερα το Θάνατος στη Ρώμη (1954), το οποίο πρόσφατα μεταφράστηκε στα ελληνικά. Το έργο αυτό καλείται να θέσει ένα κρίσιμο ερώτημα: σβήνει η Ιστορία;

Οι ήρωες του μυθιστορήματος, που είναι φαντάσματα μιας περασμένης εποχής, περιπλανώνται στους δρόμους της Ρώμης, ανάμεσα σε υπολείμματα και κάτω από τη σκιά ενός μυθικού παρελθόντος. Ο Κέπεν χρησιμοποιεί τη φράση «Μια φορά κι έναν καιρό, ζούσαν θεοί στην πόλη» για να εισάγει τους αναγνώστες στο κλίμα του έργου, όπου οι χαρακτήρες αναζητούν τη θέση τους στο παρόν και προσπαθούν να δημιουργήσουν μια ταυτότητα μέσα από το παρελθόν. Ενώ κάποιοι από αυτούς προσπαθούν να ξεχάσουν, άλλοι επιδιώκουν να διατηρήσουν ζωντανές τις μνήμες τους.

Κεντρική φιγούρα της αφήγησης είναι ο Γκότλιμπ Γιούντεγιαν, ένας πρώην υψηλόβαθμος αξιωματικός των Ναζί και φυγάς που έχει καταδικαστεί ερήμην σε θάνατο στη Νυρεμβέργη, ενώ τώρα εργάζεται ως έμπορος όπλων. Ο Κέπεν κινείται ανάμεσα στους χαρακτήρες προκειμένου να αναδείξει τις σχέσεις τους, παρόλο που μεταβάλλει συνεχώς την οπτική του. Αυτό προσδίδει μια δυναμική και πολυδιάστατη ματιά στη μεταπολεμική απόγνωση.

Ο συγγραφέας έχει επηρεαστεί και από άλλους λογοτέχνες, όπως τον Τόμας Μαν και το Θάνατος στη Βενετία. Παρά τις λίγες ομοιότητες, οι συμβολισμοί παραμένουν αληθινοί και συνδέουν το έργο με εκείνους που βρήκαν στη Ρώμη το κατάλληλο σκηνικό για τις ανησυχίες τους, όπως οι Τζέιμς, Γουάιλντερ, και Μπέρνχαρντ. Επίσης, ο Κέπεν συνομιλεί με Ιταλούς συγγραφείς όπως ο Μοράβια και ο Παζολίνι, που αποτύπωσαν με πόνο και παράπονο την πραγματικότητα της μεταπολεμικής Ρώμης.

Η ιστορία δεν διαγράφεται, κάτι που αποδεικνύει το γεγονός ότι τόσες δεκαετίες μετά συνεχίζουμε να διαβάζουμε παραλλαγές του ίδιου θέματος. Το Θάνατος στη Ρώμη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κριτική, σε μετάφραση Βασίλη Τσαλή.

Πηγή: kathimerini.gr